Riti Treikam ka Mother of Compassion Parish Mawkhlam

 

KA RITI TREI KAM JONG KA MOTHER OF COMPASSION PARISH, MAWKHLAM (Ka sienshon ka ba-lai, 2023)

 

Shikyntien na u Parish Priest.

 

 

Ka Lamphrang

            Ka jingdonkam ban don ka Riti Trei kam hapoh ka Parish Mother of Compassion, Mawkhlam ka la mih na ka jingbymïatip ryntih ïa ka rukom pynïaid jong ka Balang katkum ka jingbthah ki Bishop ka thaiñ. Te kumta ka Parish Pastoral Council (PPC) ha ka jingïalam u Parish Priest ka la mynjur lang ban pynmih ïa kane ka ‘RITI TREI KAM’ ha kane ka sien shon ka ba-lai. Nga sngewnguh ïa baroh ki dkhot jong ka PPC kiba dei ki Rangbah Balang, Ki President jong ka Seng Rangbah, Seng Kynthei bad Seng Samla, lem bad kiwei ki Rangbah bad Longkmie bashemphang, khamtam ki Parish Priest barim jing ngi bad ïa Fr Nicholas Maïong,MSFS Parish Priest ba mynta, kiba la ïa ai pasoh ban pynwan dur ha ka rukom ba ryntih.

            Kumba la thoh ha ka Canon 1752, kane ka Riti treikam ka dei ban ïalam sha ka jingpynim jong ki mynsiem ki parabangeit hapoh ka Parish jong ngi, ym ban shu pynjari ïa ki riti aiñ kumba la thoh thik khlem da shah shkor ïa ki.

 

            To u Mynsiem Bakhuid u Nongpynïaid Kam-blei Un ai jingshemphang bad jingstad ïa ngi, kiba ïoh bynta lang bad ki Lyngdoh Sohblei ha ka ban synshar ïa la ki langbrot ha ki Balang Shnong, Block bad ha ïing ha sem.

 

Bah Marcel Myrthong

Secretary Parish Pastoral Council

 

 

A.    Ki Sakramen

Ka Sakramen ka long ka dak ka bapaw, ïa kaba u Jisu u la buh, da kaba ngi ïoh

pdiang ïa ka jingaiei ka mynsiem.

            Ïa ki Sakramen jong ka Jutang Bathymmai la seng-nongrim da u Khrist u Trai bad la

bynshet ha ka Balang. Kumba ki dei ki jingtrei jong u Khrist bad ka Balang, ki long ki

dak ki shin bad ki atiar kiba pynpaw bad pynkhlaiñ jingngeit, lyngba jong ki la ai jingmane ïa u Blei, bad ki wanrah ïa ka jingpynkyntang jong ka jaitbynriew bad kumta ki nohsynñiang ha ka rukom ka bakhraw tam ban pynurlong, pynkhlaiñ bad ban pyni ïa ka jinglong shitylli ha ka jinglong Balang. (cf. Can. 840)

 

1.     KA BAPTISMA:

Ka Baptisma ka long ka nongplie  lynti ïa kiwei pat ki Sakrament. Ka long ka ba donkam na ka bynta ka jingpynim ïa ki mynsiem da ka ba pdiang ïa ka lane da ka jingthrang. Da ka, ïa ki briew la pyllait na ki pop, la kha biang ïa ki kum ki khun jong u Blei bad ki kylla long kum u Khrist da ka dak ka bym lah pyndam, bad kumta ki long ki dkhot jong ka Balang [cf. Can. 849].

 

Kum ka rul ïa kiba la san dei ban pynbaptis ha ka Ïingmane Parish ba u shong u sah bad ïa i khyllung ha ka Ïingmane Parish jong ki kmie ki kpa, lait noh haba don ki daw ki babiang (cf. Can. 857 §2).

 

(i)              Ka jingpynkhreh.

Ban ïoh pdiang ïa ka Baptisma donkam ka jingpynkhreh ka babha. [cf.Can. 851]

 

(a)   Kiba la san:

 

Ïa ki ba la san kiba thmu ban pdiang Baptisma yn pynrung ïa ki

kum ki nongpyrshang. Ki Rangbah Balang kin peit, kyrshan bad ïarap ïa ki hapoh ka jingsharai u Parish Priest. [cf.Can. 851 § 1]

 

Kiba la san ki la dei ban pynpaw hi ba ki da kwah ban ïoh pdiang baptisma, ki dei ban ïoh jinghikai ha ka rukom babiang ha ki jingshisha jong ka jingngeit bad ki kamram jong u Khristan bad ban da shah tynjuh ha ka rukom im kum Khristan ha ka por jingpynkhreh (ka por balong nongpyrshang). Dei ban don ka jingsngewsih ïa la ki pop kiba ki la leh.

Na ka bynta kane u ne ka dei ban ai da ka jingthoh, ba la thoh da la ka kti ïa kane ka thrang (Self declaration). Na ka bynta ki bym nangthoh ki bahaïing kin ïarap.

 

Ha tmier ka jingïap yn ai Baptisma lada u/ka don ïa ka jingtip ïa ki jingshisha batynrai jong ka jingngeit, u/ka dei ban da pynpaw hi ha kano kano ka rukom ban ïoh baptisma bad ban rakhe ïa baroh ki Hukum jong ka Niam Khristan (cf. Can. 865 §1).

 

Ka por jinghikai ïa ki ka shong katkum ka jingbishar bniah u Parish Priest.

 

(b)   Ki Khunlung:

 

Ki kmie ki kpa jong u khunlung ïa uba yn ai Baptisma bad kito ki ban long kmie long kpa mynsiem, ki dei ban shah hikai niam shuwa ban ïoh Baptisma na ka bynta baroh ki khun. [Can. 851 §2]. Ka por hikai niam kan long ar sngi. Ki kmie bad ki kpa mynsiem ki dei ban wan shah hikai niam ha ka session bakhatduh jong ka sngi hikai niam. Ka long ka babha ba ki kmie kpa bad kmie kpa mynsyiem kin leit phla shuwa ha ka sngi khatduh jinghikai niam.

 

Ïa u/ ka bymlah ban don jingkitkhlieh na ka bynta ïa lade (kum kiba duna jabieng, ne anna) la ñiew ïa ki kum ki khyllung ha kaba ïadei bad ka Baptisma (Cf. Can. 852 §2). Dei ban don nongbah khlieh.

 

(ii)            Ki Jingdonkam ban pynbiang:

 

(a)   Ki kmie ki kpa ki dei:

 

(1)   ba la dep pdiang ïa ka Sakramen jingkyntiew kurim.

(2)   ban don lang ryngkat naduh sngi jinghikai niam.

(3)   kiba kyrshan ïa ka Balang ha ki bynta baroh.

(4)   ban shim syrnod na u Rangbah Balang lyngba ka Form ba la ai na ka office jong ka Parish shitaïew shwa ka sngi jinghikai niam ryngkat bad ka EPIC ba la xerox

(5)   Kiba ïaid beit.

(6)   Ban pyndep ïa la ka kular Baptisma, da ka pynheh pynsan ïa ki khun ha ka jingngeit. [cf. Can. 868 §2].

 

(b)  Kine harum kin ïa kynduh ïa I Parish Priest shuwa ban pdiang ïa Baptisma na ka bynta ki khun jong ki lyngba ka jingthoh na U Rangbah Balang:

(i)              Kiba ïahap Kurim/ kiba shu ïashong, kiba ïashong klim, Ki ba im pathar, buaid-tanglang, im awria, ba pynbudnam sniew ïa ka Balang.

 

(k) Ka jingjied kyrteng:                                                                               Ka kyrteng ba la jied ka dei ban don ka  jingïadei bad ka jinglong Khristan; ban jied da ki kyrteng ‘riewkhuid kum ki nongda. [cf. Can. 855]

 

(d) Ki Kmie ki kpa mynsiem:

 

(1)   Kin ïarap ïa ki kmie ki kpa ban leh ïa ka ba (k)

(2)   Ki ba-la-thung da ki kmie ki kpa (cf. Can. 874 §1,1)

(3)   Kiba la pdiang ïa ka Sakramen Jingpynskhem. (cf. Can. 874 §1, 3)

(4)   Ki dei ban ïalam, hikai, btin bad kyrshan ha ka jinghikai Khristan ïa la ki khun  mynsiem khamtam da ka ba ai nuksa babha. (Cf. Can. 872)

(5)   Kin pynbiang ïa ka (a) (3).

 

(iii)          Nongai Baptisma (Nongjer/ minister)

 

(a)   Tang u Lyngdoh Niam Katholik u lah ban ai Baptisma ha baroh ki por.

(b)   Kiwei ki lah ban ai Baptisma tang lada don ha tmier jingïap [cf. Can. 867 §2] da kaba theh da ka um ha shyllangmat bad kynnoh ïa ki ktien, “Nga pynbaptis ïa phi u/ka …… ha ka kyrteng u Kpa, bad u Khun, bad u Mynsiem Bakhuid”.

Ynda haba ai baptisma kumne, dei ban da pyntip sha u Parish Priest da ka jingthoh na u Rangbah Balang.

 

 

 

2.     KA KOMMUNION BANYNGKONG.- KA ÏUKHARIST BAKHUID.

 

Ka Sakramen kaba phieng duh ka dei ka Ïukharist Bakhuid tam ha kaba la don ïa u Khrist u Trai hi, ïa Uba la tyrwa bad pdiang bad da Uba ka Balang ka ïai im bad ka heh ka san. (cf. Can. 897).

Ki Khristan ki dei ban ai ka burom ka bahalor tam ïa ka Ïukharist Bakhuid tam, ban shim bynta shitrhem ha ka jinglehniam jong ka Jingkñia baphieng tam, ban pdiang ‘riewblei bad bunsien bad ban mane ïa Ka da ka jingmane bahalor tam. (cf. Can. 898).

Kito kiban pdiang ïa ka Kommunion banyngkong ki dei ban sngewthuh ba u Jisu u don ha ka Ïukharist Bakhuid bad ki pdiang ïa U ha ka dur u Kpu bad/ ne ka waiñ. (Cf. Can. 913)

 

(a)   Mano ban pdiang bad katno ka ryta jong ki?

 

Ki khynnah kiba la 7 snem shaneng kiba la ïoh Baptisma bad kiba la don jingsngewthuh bad nang ban pynïapher ïa ka ba long pop bad ka bym long pop.(cf. Can 913 §1)

 

(b)   Ki dei ban tip:[Ki jinghikai ba don ha ka Kotniam Barit -Jinghikai niam baroh shisnem khamtam eh ki jinghikai shaphang u Jisu ha ka Ïukharist Bakhuid tam]

·       Ïa ka dak ka Diengphna

·       Ka jingduwai u Trai

·       Ka jingkhublei u Angel

·       Ka Burom ha u Kpa

·       Ka jingphla ka jingngeit

·       Ka jingduwai ka jingsnewsih u khun balajah

·       Kumno ban phla pop kumba la buh ha ka Lynti Bneng

·       Ka jingduwai step, miet, shuwa ban bam, bad kiwei

·       Ka jingtip batynrai shaphang u Blei bad ka Niam Khristan

 

(k) Kiwei ki jingdonkam.

            (i) shynrang: patlun ïong bad shirt ronglieh bad u bow tie rong ïong.

            (ii) Kynthei: sopti bad veil ronglieh bad ka pangsngiat.

            (iii) ban rah jyntyrwa

            (iv) bai certificate (syrnod)

            (v) ka kmie bad u kpa ki dei ban don lang.

            (vi) wan rah certificate na Rangbah Balang ryngkat bad ka syrnod Baptisma ba

 shu xerox.

(vii) ban shah hikainiam ha Balang Shnong baroh shisnem shuwa u snem pdiang.

(viii) Ban wan jinghikai-niam ha ki sngi ban sa pynbeit da ka Parish.

 

 

 

3. KA JINGPYNSKHEM.

 

            Ka Jingpynskhem ka long ka Sakramen da kaba u Mynsiem Bakhuid u pynskhem bad u pynkhlaiñ ïa u Khristan, ba kin shlur ban ïai phla ïa la ka jingngeit, da ki ktien bad da ki kam; bad kaba pynlong ïa u, u shipai jong u Khrist.

Ka Jingpdiang ïa ka Sakramen Jingpynskhem ka pynpura ïa ka jingaiei ba la ïoh pdiang ha ka Baptisma (cf. CCC 1285)

 

(a)   Mano ba lah ban pdiang bad ha ka ryta kaba katno.

Ki khynnah kiba la 14 snem ka ryta shaneng kiba la ïoh Baptisma bad jingpdiang Kommunion.(cf. Can 889, 891).

 

(b)  Ki Jingduwai bad jinghikai ba dei ban tip:[Jinghikai niam Baroh shisnem shuwa ka snem ba mut ban pdiang] (cf. Can. 890)

 

(i)              Ïa ki ba la thoh ha 2(b) haneng [bad Kotniam Bakhraw bad ka histori bakongsan jong Balang.]

(ii)            Ki 10 hukum

(iii)          Ki hukum ka Balang

(iv)           Ki Sakramen ka Balang

(v)             Ka jingduwai Rosary ryngkat baroh ki saw jingmaïa

(vi)           Ka jingtip bha ïa la ka jinghikai Katholik.

 

(k) Kiwei ki jingdonkam.

 

(i)              Dei ban shong jinghikai-niam 2 sngi pura.

(ii)            Ban rah syrnod Baptisma bad Kommunion banyngkong.

(iii)          Ban rah syrnod na Rangbah Balang

(iv)           Ban rah Baibyl, Lynti Bneng bad note book

(v)             Ban rah Jyntyrwa.

(vi)           Ban phong ki sopti bakhuid bad badon-akor.

(vii)         Ha ka sngi pdiang ïa ka Sakramen dei ban don lang u kpa bad ka kmie ryngkat bad ka kmie ne u kpa mynsiem.

 

(d) Ki Kmie/ Kpa Mynsiem:

            Ki kmie/ kpa mynsiem ki dei ban khmih ba uba/kaba pdiang Jingpynskhem ki im shisha kum u/ ka sakhi jong u Khrist bad ba pyndep hok ïa baroh kiba la teh da kane ka Sakramen. (Cf. Can. 892)

 

Ban long kmie/ kpa mynsiem dei ban long kumba la batai haneng shaphang ka Baptisma.

Lada long kaba lah ka kham bha ban long kmie/ kpa mynsiem da u/ ka juh ba la long ha ka por Baptisma. (Cf. Can. 893 §2).

 

 

 

4. KA JINGKYNTIEW-KURIM

 

            Ka Sakramen jingkyntiew-kurim ka long ka Sakramen, da kaba arngut ki Khristan, u shynrang bad ka kynthei, ki ïasoh-lang katkum ka rukom jong ka Balang ban im ryngkat baroh shi-ryta; da kaba ki ïoh ruh ïa ka jingaiei jong ki kamram shitnga haduh ka jingïap.

 

(a)   Ka ryta – Ka kynthei ka dei ban don 18 snem bad u shynrang 21 snem ka ryta.

(b)   Ka jingtip ïa ka Niam.

(i)              Ba dei ban tip bha ïa baroh ki jingduwai Katholik ba la kdew ha 3(b).

(ii)            Ka jingtip bad sngewthuh bha ïa ka Niam Katholik bad ki jinghikai jong Ka.

 

       (k) Ki Jingbthah:

(i) ki Katholik ki dei ban long kiba la pdiang ïa ka Sakramen Jingpynskhem [cf. Can. 1065]

(ii) shuwa ban pdiang ïa ka Sakramen jingkyntiew kurim dei ban pynthikna ba ym don ei ei kaba khanglad [cf. Can. 1066]

(iii) kiba don jingïadei doh, snam ne kano kano ka jingïadei bajan kim lah ban pdiang ïa kane ka Sakramen [cf. Can. 1094]

(iv) ka jingkyntiewkurim ka long ka Sakramen kaba kongsan, te kumta ki kmie ki kpa bad ki hynmen ki para ki dei ban don lang ha ka Mass Ïathoh ban ïa sakhi lang.

(v) kito kiba wan ïasnoh na kiwei pat ki kynhun balang ne niam kidei ban pynithuh ïalade lyngba ka jingthoh ha bad na u Parish Priest jong kata ka jaka kaba ki wan.

(vi) kan kham bha ban ym khawai da kaba kit-ram.

(vii) la kyntu ïa ki samla ba ki dei ban pyndep shuwa ïa kane ka Sakramen shuwa ba kin ïa imlang kum shi-tnga.

 

         (d) Ki Jingdonkam:

(i) ka Certificate Baptisma (kynthup ïa kiba na kiwei ki Balang ruh)

(ii) Certificate Jingpynskhem [cf. Can. 1065]

(iii) No Objection Certificate na u Parish Priest jong ka Parish ba wan.

(iv) ban leit jinghikai-niam katkum ka jingpynbeit na Parish/ Diocese.

(v) ban khreh jyntyrwa ha ka sngi-ïathoh.

 

        (e) Ka Jingshong-kurim khleh.

            Ki Katholik ki dei ban sumar ba kin ym iehnoh ïa la ka jingngeit bad ban thikna ba ïa ki khun yn hikai Katholik bad ai baptisma Katholik. (cf. Can. 1125). Kiba thmu kumne ki dei ban ïakynduh shuwa ïa u Parish Priest.

 

B.    KA JINGKYRSHAN ÏA KA BALANG.

 

Man la ka longïing Katholik hapoh Parish ka dei ban kyrshan ïa ka Balang katkum ka aiñ bad ka rukom [cf. Can. 222].

 

Kine ki jingkyrshan harum kin ïaid beit tad haduh ban da pynbeit pat:

 

(1)   U Khaw Kham: Man la ka longïing Katholik kan kham shi kham u khaw man ba shet ja. Dei ban kham ïa u khaw la da dei ha ïing, ïing ba khawai ne ïap briew.

(2)   U Synñiang Balang: Man la kawei pa kawei ka longïing ka dei ban kyrshan ym duna ïa ka T. 100/- shibnai man la u bnai. Ym don pud na ka bynta kito kiba lah ban ai kham bun.

(3)   Ka Jingkyrshan Lyngdoh: Man la ka longïing kan kyrshan ïa ki Lyngdoh Sohblei ym duna ïa ka T. 200/- shi sien shi snem.

(4)   Jingkyrshan Diocese: Ka longïing Katholik kan kyrshan ïa ka Jylla Niam ym duna ïa ka T. 100/- shi sien shi snem.

(5)   Nalor kitei dang don shuh sa kiwei, kine harum:

Parish Day: T. 70/-

Burom Maria : T. 20/-

Diocese Day: T. 30/-

Holy Childhood Day: T. 20/-

Parish Relief Fund: T. 50/-

Student’s Contribution to Diocese; T. 5/- shi bnai (60 tyngka shi snem).

Ïa kiwei ki jait jinglum ba dei ban phah sha Diocese yn sa batai katkum ki jingdonkam.

Note: Kito ki bym pat lah ban siew synñiang Balang jong u(ki) snem bala dep ki dei ban siewpyndep baroh shuwa ban sdang ka snem thymmai. Ka long ka pop pyrshah jingieid lada ngim pyndep ïa ki synñiang ba dei bad ai sha ka Balang.

 

(6)   Ka Jingkyrshan ïa ka Balang: (ii) Ka thew ruh ïa kino kino kiwei pat ki kam kiba ka Parish ka donkam na ka por sha ka por. Ki dei ruh ka jingtrei-balang, jingim bad nuksa babha, jingduwai na ka bynta ka kam ïalap bad ban ïalam ïa kiwei sha u Jisu.(ii) Kaba shim bynta ha ka Ïukharist Bakhuid man ka Sngi u Trai bad ki Sngi Khuid kiba la teh.

 

K. KA RUKOM PYNÏAID HABA ÏAP KI KHUN KHRISTAN.

 

(a) Ka jingleit on tep:

            (i)        Yn tied baje bad pyndep ïa ka riti niam leit on tep tang ïa kito ki Khristan ki

baïaid-beit.

            (ii)       Yn tied baje bad pyndep ïa ka riti niam leit on tep lada u/ka la pynbeit ïa la ka

 jingim ha shuwa ka jingïap (cf. Can. 1184, i).

(iii)          Ha ka por leit on tep dei ban duwai ïa u Rosary bad ka pansngiat Jingisynei jingblei.

(iv)           Ïa u jingtyrwa ba lum ha ka riti lehniam leit on tep dei ban leit phah tyrwa Mass da ki bahaïing ha u Lyngdoh Sohblei na ka bynta ka mynsiem balakhlad.

 

 

(b) Ka Mass.

(1) Haba don ba khlad ha la ïing, ka dei ka kamram jong ki bahaïing ban phah tyrwa Mass na ka bynta ka jingjahthait ka mynsiem wat lada ym pat leit on tep ruh.

 

(2) ha ka sngi dap snem ka long ka deiti jong ki bahaïing ban phah tyrwa Mass bad leit buh syntiew ha lum jingtep.

 

(k) Ka Mass on tep:

(1) Yn pynlong Mass Bakhuid na ka bynta ki Nongtrei Balang ba dang trei kata, U Rangbah Balang, Secretary, ki Assistant Rangbah Balang, bad ki Nongkitkam jong ki seng.

(2) Ïa ki Nongtrei-Balang ba mynshuwa ruh lada ki dang neh ha ka jingim babha bad dang ïaid beit.

(3) Ïa kiwei: kiba tista sha ka Ïukharist Bakhuid bad katkum ka jingpeit u Parish Priest.

 

(d) Ki Jingbthah:

(i)        Ha ïing ba-khlad mano mano ka long ka dustur Khristan babha, nalor ka jingleit kren sngewlem bad ïarap kam, ki Khristan kin pynlong jingduwai (kum Seng Rangbah, Seng Kynthei, Seng Samla bad Seng Khynnah).

(ii)       Mar ïa don baïap, ki bahaïing kin pyntip ïa la u Rangbah Balang bad ma u pat mar mar un pyntip ïa u Parish Priest.

(iii)          Ka jaka ban tep ïa ki bym ïaid beit bad bym pat ïoh baptisma kan long beit harud jong u lum jyntep paidbah(sha u pud) lane ha kano kano ka jaka ban sa kdew da u Rangbah Balang ne uwei pat bala thung da u Parish Priest. Na ka bynta ki bymïaid beit ka EC jong ka Balang shnong kan ïa pyrkhatlang.

(iv)           Ynda ki jaka tep ki la poi sha jan u pud u lum jyntep, dei ban da tih da ka nur ne kharai ban pynïakhlad na ka jaka tep ïa kiba sakma ne ki bym dei ban tep lang bad kiba ïaid beit.

(v)             Ïa ka jaka, jingthew ïa ka thliew bad jingtei mot dei ban da kdew bad batai da u Rangbah Balang ne uno uno uba la thung da u Parish Priest kat kum ka jingthew kaba 2 ne 3 phut ka jingkynjang bad ka jingheh kaba 3x2 inch. Ban tei mot dei ban bud ïa ka jingbthah u Parish Priest.

(vi)           Ka Rukom Tied Baje: Khunlung bad khynnah (haduh 14 snem) – 3 sien X 6 sien. Ki Samla: 3 sien x 9; Ki Rangbah: 3 sien x 12.

(vii)         Haba khlad ki bym pat ïoh baptisma yn ym tied baje.

(viii)       Lada khlad ki Khristan ki bymïaid beit yn lehniam da u Rangbah Balang marwei.

(ix)           Ïano yn ym lehniam:

* Ïa kiba im awria, kiba khaïi kyiad, drug, pynïap briew;

 

* Kito kiba len mutlop ïa ki jingshisha jong ka Niam Khristan  kiba dei ban ngeit kum ki Katholik bad kiba hikai pynbakla ïa kiwei(heretic);

 

*Ka jingkyntait mardor ïa ka jingngeit Katholik(apostate);

 

* ki bym pyndem hapoh ka jingsynshar u Kpa Bakhuid kum u Nongsharai bahakhlieh duh jong ka Balang(schismatic).(cf. Can. 751)

 

* Lada ha ka khyllipmat ba khatduh u ne ka la pyni dak ïa ka jingkylla ka bamut lah ban lehniam tep.

 

(x)             Ban pynlong jingiaseng ha ka miet shuwa ban tep.

 

D. KI NONGHIKAI SKUL BAD KI NONGTREI BALANG

           

(a) Ki Nonghikai Skul:

                        (i) Ka jinglong:

                        §1 Ki nonghikai skul hapoh Parish, ki nongïalam ha ki shnong/ Block ka ba

kynthup ïa u Rangbah Balang, ki nongïalam jong ki synjuk/ seng niam ki dei ban long kiba lait na kaba klim, jingawria, jinghapkurim, buaid tanglang, shet bad kha-ïi kyiad bad kino kino kiwei pat kiba long ki nuksa basniew bad

pynsngewthuh bakla. Lada lap ba ki long kum kita yn weng noh shisyndon ïa ki na ka kam ba ki bat.

 

                        (ii) School Attendance:

                        §2 Ïa ki nonghikai kiba pep than khlem ki daw kiba biang bad khlem

jingpyntip sha ki bor pynïaid skul yn weng kam shisyndon hadien ba la ai jingmaham 3(lai) sien (Katkum ka rai ka Managing Committee).

 

                        §3 Hapoh Balang shnong lada ki nongïalam ki duna, ki nonghikai ki dei ban

ïarap lem ban long kum ki nongïalam bad nonghikai niam.

 

(b) U Rangbah Balang:

    

            §4 U Rangbah Balang ryngkat kiwei ki nongïalam kin synran, hikai bad ïalam

ïa la ki paid da kaba ïasyllok bad ki ïing ki sem kiba leh pjah, sakma ne bymtista ha ki kam Niam. Un ïasyllok khamtam bad ki kmie ki kpa ha ka rukom pynheh pynsan ïa ki khun ha ka jingim bad akor Khristan ka bapaka.

 

            §5 U Rangbah Balang bad ki ‘riewngeit jong ka Balang Shnong ki dei ban peit thikna ba ki nonghikai ki don ha ki skul ha ka por skul na ka bynta ki khun jong ki.

           

§6 U Rangbah Balang un pynïaid ba ha ka Balang Shnong jong u dei ban pynlong ki jinghikai niam man la ka sngi u

Trai da kaba phiah kynhun ïa ki khynnahrit, ki khynnah ba pynkhreh pdiang Kommunion, ki khynnah 7 haduh 12 snem, ki khynnah 13 bad 14 snem kiba pynkhreh Pdiang Sakramen Jingpynskhem, bad ki samla bad kiba la san.

                       

§7 URangbah Balang um dei ban ai syrnod ne certificate ïa kito ki bym leit sha ka

skul jinghikai niam ha ki sngi u Trai.

 

§8 U Rangbah Balang bad I Secretary ki dei ban soi lang ïa kano kano ka syrnod ban ai na BalangShnong.

 

§9 U Rangbah Balang um dei ban pep ha ka jingïalang Parish Pastoral Council (PPC), Sngithohdieng banyngkong man u bnai, ki Retreat, ki Seminar bad ki Training ba pynbeit ka Parish ne Diocese.

 

§10 Ha kano kano ka por lada don ei ei kaba kham pher ha Balang Shnong u Rangbah Balang um dei ban shim rai hi hynrei u dei ban pyntip ïa u Parish Priest bad ka rai jong u ka long ka bakut.

 

§11 Ban Shim syrnod na Parish ( Baptisma, Kyntiew-kurim) dei ban ïaid lymgba u Rangbah Balang uban pynbiang ïa ki jingdonkam baroh(kumba la pyndap ha ki form ban ïoh baptisma ne jingkyntiew-kurim). Ban thoh ïa u phone numbar jong ki ba donkam syrnod.

§12 Ka Balang shnong/ Block ka dei ban kyrshan ïa la u Rangbah Balang ha kano kano ka rukom la kumno kumno shisien shi snem.

 

(k) Ka rukom Jied Rangbah Balang:

 

(i) Jinglong:Uba tip bha ïa ki jinghikai bashisha jong ka Balang.

U dei ban long kiba lait na kaba klim, jingawria, jinghapkurim, buaid tanglang, shet bad kha-ïi kyiad bad kino kino kiwei pat kiba long ki nuksa basniew bad pynsngewthuh bakla ïa ki parabangeit;

 

"Uba long u bakohnguh ïa ki nongsynshar bad ki rangbah sorkar, ba kohnguh ïa ki aiñ, ban long kiba la kloi ban shimti ïa kano kano ka kam bahok.

Ubym kren sniew ïano ïano ne ban ym long uba ïakynroi nia. U dei ban long u bajai jai bad u batip-akor bad ki briew baroh."(cf.Titus 3:1,2);

 

"U dei ban long uba khlem budnam, uba don tang kawei ka kurim, u kpa jong ki khun bangeit kibym im pathar ne tamsneng

namar kum u sordar jong u Blei, u dei ban long uba khlem shah kynnoh pop: ym u basarong, ym u bakhong khong, ym u nongdih, ym uba ïashoh ïadat, ym uba khwan myntoi;

Ha ka jinghikai jong u, u dei ban bat skhem ïa ka khubor batynrai, ban dup pynshlur ïa ki briew ban bud ïa ka jinghikai bashisha, bad ban pynduh nia ïa kito kiba saitlah.(cf. Titus 1:6,7,9)

 

(ii) Ban jied: Ka Executive Committee jong ka Balang Shnong kan ai kyrteng ïa ki Rangbah kiba ïahap ban long Rangbah Balang bad kan phah ïa kita ki kyrteng sha u Parish Priest ba Un leh ïa kaba donkam;

Dei tang hadien ba u Parish Priest u la ai jingthoh sa lah ban pynlong ïa ka jingjied;

Uban sa shah jied Rangbah Balang um dei uba wan rung Balang, lait noh hadien ka jingbishar bniah da u Parish Priest.

 

(d) Kiwei ki Nongtrei-Balang:

           

§12 Ki President bad secretary jong ki seng ki dei ban ïarap ha ki kam Balang kum ban ïalam, ïalap, hikai ne kano kano.

           

(e) §13 Ka samoi trei kam jong ki Rangbah Balang bad ki President jong ki seng kan long 3(lai) snem lait noh ïa u Rangbah Balang lada u Parish Priest u ibit ban dang bteng.

 

Dei ban tip ba kine ki long ka sur jong ka Parish bad ka Balang.

 

E. KI SYNNJUK BAD KI SENG NIAM

 

Ka Jingthmu:

            §1 Ka jingpynlong ïa ki synjuk bad ki seng bapher bapher hapoh ka Parish ki dei ban ïalam sha ka jingim ka bajanai, ban pynkhlaiñ ïa ka jingshimbynta ha ka jingmane Blei bad ban don ka jinghikai ha ka jingim Khristan. Kidei ruh ban pynleit por ha ki kam ïalap, ki jinglehriewblei, ki kam isynei, jingieid bad ban wanrah ïa ka jinghikai bad akor Khristan (cf. Can. 298).

 

            §2 Uwei na ki Lyngdoh Sohblei ne uno uno/ kano kano bala ithuh da u Parish Priest un long u Spiritual Director jong ka synjuk ne seng. Kine ki moderator kin peit ba ki dkhot jong ka synjuk ne seng kin ïoh ka jinghikai kaba biang halor ki jinghikai ka Balang kaba dei ïa ki paidriewngeit (cf. Can. 329).

 

Ki kam:

            §3 Ki synjuk bad ki seng ki dei ban wanrah ïa ka jingïadei kaba ïajan eh hapdeng ka jingngeit bad ka jingim.

4 Ban don ïa ki Riti Treikam bad bud ïa ki.

 

G. KA LITURJI JINGÏASENG ÏING

 

(1) Jingrwai sdang (katkum ka aïom ne jied kano kano)

(2) Jingpdiang sngewbha ïa kiba wan jingïaseng bad ka jingthmu na ki trai ïing.

(3) Ka Jingduwai khot sngewbha ïa u Blei, pynbud da ka jingrwai ha u Mynsiem Bakhuid.

(4) Jingpule na ka Ktien u Blei bad jingpuson. (Lah ban rwai kaba ïadei bad ka jingpule)

(5) Jingïaphylliew jingmut ïa ka Ktien u Blei katkum ka jingshem lade. (Kiba wan jingïaseng kin rah Baibyl/ Jutang Bathymmai)

(6) Ka jingkren katkum ka sobjek da u Rangbah Balang ne uno/ kano ba lah ban hikai.

(7) Jingduwai ki ‘riewngeit bad pynkut da ka jingduwai u Trai.

(8) Jied ïa ka ktien im-sngi bad ïa ka kam Mission ban leh da ka Balang shnong ne Block.

(9) Jingkren ai khublei na u nongïalam (Rangbah Balang), trai ïing bad jingduwai bad jingrwai pynkut.

 

NG. KA ÏING KA SEM.

 

(i) Ka Ïing ka sem ka long ka Balang Rympei ne ka Balang barit hapoh ka Balang Salonsar. Ka Niam Khristan ka la roi naduh ka basdang ha ka rukom ka barit. Ka la sdang lyngba ki longïing ha kaba baroh ki dkhot jong ka ki la rung Niam khnang ban ïoh jingpynim (Cf. CCC 1655) La kyntu ïa baroh ki longïing ban shim khia bad jingkitkhlieh ban don:

 

(1)   Ka jingpule ïa ka Baibyl man ka sngi bad ki jingduwai step, duwai miet bad Rosary Bakhuid.

(2)   Ban jan sha ki Sakramen Jingpynïasuk bad ka Ïukharist Bakhuid.

(3)   Ban leh kam isynei, kam babha ha ka imlang ka sahlang, ban long ka nuksa babha ha ka ïaid ka ïeng bad ka ktien ka thylliej. Ka jingim Khristan jong ngi ka dei ban long “Ka jingngeit ryngkat ki kam” (cf. Jakob 2:14,17).

(4)   Man la ka Longïing ka dei ban don ka duwan, ha kaba buh Burom ïa ka Baibyl bad kiwei ki dur, ki jingbuh jingkynmaw ïa kiba long ka tynrai jong ka jingngeit.

(5)   Man la ka longïing kan jied u ne ka 'riewkhuid kum nongda bad haba dei ka sngi burom dei ban pynlong jingduwai bakyrpang lada ïoh lad ban leit sha ka Mass Bakhuid.

(6)   Ban don jingduwai kyrpang ne leit tyrwa Mass ha ki sngi kha khun, jingdap snem ïathoh bad kiwei kiwei ki sngi kynmaw jong ka ïing.

(7)   Ki kmie ki kpa ki dei ban pynmlien ban ïalam ïa ki khun sha Ïingmane watla ki dang khyllung ruh. Haba ki la sdang ban ïaid ban kin synshar pat ba kin ym shang kylleng ka Ïingmane. Shuwa ban leit sha Ïingmane dei ban ai bam kdang ïa ki khunrit ba kin nym thlia bad lada ki thlia ymdei ban pynmlien ban ai jingbam hapoh Ïingmane. Hikai ruh ïa ki khun ba kin leit pynjhih shuwa ban rung shapoh Ïingmane ban ym mih hapdeng ba dang ïaid ka Jinglehniam khamtam ha ka por Jingpynkyntang.

(ii) Ka Jingkyrkhu Ïing ha ka Por Paskha: Kumba la pynbeit da ka Parish Pastoral Council yn ym kyrkhu ïa ki longïing ba shet bad ba die kyiad.

 

H. KA BAKONGSAN:

 

            La bthah bad kyntu ïa baroh ki ‘riewngeit jong ka Balang ba kim dei ban rai hi ïa kano kano kaba long ka rukom pynïaid ne ka aiñ jong ka Balang khlem da kylli na u Parish Priest. Ban ïoh jingshai barobor dei ban leit sha u Parish Priest ne u Lyngdoh Sohblei synrop. La kyntu ruh ïa baroh ban bud ïa kine ki riti trei kam jong ka Parish bad ban pynneh pynsah ïa ka jinglong ba Salonsar.

 

Domicile:

Ka jingpyndep ïa ki kamram Niam ka dei ïa baroh kiba don ïing don sem bad dang long nongshong shnong hapoh Parish. Kiba dang long nongshong shnong ha kawei ka Balang shnong hynrei ki leit sah ha kawei pat ka Balang Shnong kidei ban ai da ka jingthoh na u Rangbah Balang.

 

Kiban leit sah trei ne leit skul sha kiwei pat ki Parish kidei ban da rah jingthoh na I Parish Priest bad kin ai ha u Parish Priest jong kata ka Parish ba kin leit sah. Kumjuh ruh kane kan long ïa kiba wan sah na kiwei ki Parish. Kane ka long na kabynta ka kam mynsiem jong ki Khristan bad ka jingpynithuh ïalade.

 

Ïa ka jingpdiang ïa ki Sakramen khamtam ka Baptisma, Jingpdiang Kommunion bad Jingkyntiew-kurim, lada lah wat ïa ka Jingpynskhem dei ban pdiang ha Parish lajong.

 

<><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><> 

“Nga ïa lade te bad ka ïing ka seng jong nga, ngin shakri tang ïa u Trai.” Joshua 24:15

<><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><> 

Comments

Popular posts from this blog

St. Francis de Sales Relic

Faith Rally

Fansalian Youth Mission Parish :Mawkhlam Unit

Holy Redeemer Renewal Centre Mawkhlam

How to defend your faith.